Opisz przebieg rywalizacji z Moskwą o Inflanty za panowania Zygmunta Augusta i Stefana Batorego.



Odpowiedź :

Jak przebiegały wojny Polski i Litwy z Moskwą o Inflanty w II połowie XVI wieku?

Walki toczone za panowania Zygmunta II Augusta (samodzielne rządy 1548-1572) i Stefana Batorego (1576-1586) były korzystne dla państw unii Polsko-Litewskiej. Był to efekt osiągnięcia szczytowej potęgi przez oba państwa tworzące później Rzeczpospolitą, roztropnych władców i wojskowych. W ich wyniku Inflanty stały posiadłością Korony i Litwy w ramach Rzeczypospolitej.

Pierwszym starciem z Moskwą, toczącym się za panowania Zygmunta Augusta, była wojna litewsko-moskiewska w latach 1558-1570. Była to część tzw. I wojny północnej z la 1563-1570. Polska wspierała walcząca Litwę ze względu na unię personalną w osobie króla. Okresowo stronę polsko-litewską wspierała Dania, a moskiewską Szwecja. Walczono głównie na terenach Inflant, gdzie znajdowało się państwo Zakonu Kawalerów Mieczowych, które w 1561 r. rozwiązało się, a jedna z jego części została lennem Polski jako Księstwo Kurlandii i Semigalii. Wojna ta nie przyniosła decydującego rozstrzygnięcia, a jedynie podział Inflant pomiędzy strony walczące. Rzeczpospolita i Moskwa podpisały również rozejm na 5 lat.

Kolejną odsłoną starcia Rzeczypospolitej z Moskwą była wojna z lat 1577-1582. Wstępem do konfliktu było zajęcie Inflant przez wojska cara Iwana Groźnego, dokonywane od 1575 r. Pierwszą kampanię moskale przeprowadzili dwa lata później, a do 1579 r. zajęli niemal całe Inflanty podległe Polsce i Litwie. Stefan Batory odpowiedział poprzez szereg wypraw przeprowadzonych za zgodą Sejmu w latach 1579-1582. W ich ramach postanowiono walczyć na terenach wroga. Pierwsza wyprawa została skierowana w 1579 r. na Połock, który zdobyto. W następnym roku druga wyprawa zajęła Wielkie Łuki. Trzecia, ostatnia już ekspedycja, miała na celu zdobycie Pskowa, co nie zakończyło się sukcesem. Jednak w związku z niepowodzeniami wojsk Iwana Groźnego w walkach ze Szwecją zdecydował się on na zawarcie 10-letniego rozejmu w Jamie Zapolskim, uzgodnionego w 1582 r. Na jego mocy Rzeczpospolita odzyskała Inflanty i ziemię połocką, a Moskwa/Rosja została odepchnięta od Bałtyku na kolejnych 100 lat. Następna wojna Rzeczypospolitej z Moskwą wybuchła dopiero w 1609 roku.