1. Na podstawie podanego niżej tekstu określ i uzasadnij stosunek autora do zjawiska nazywanego turystyką. (0–3 pkt)
Turystyka przypomina trochę pielgrzymki średniowieczne. Też były masowe i też kwitnął wokół nich wielki interes. [Jednak] pielgrzymi różnili się od turystów tym, że wiedzieli, dokąd idą i po co [...]. Wszystko, co im się po drodze zdarzyło i co zobaczyli, było przygodą i nagrodą za trud.
Natomiast turysta, wabiony najczęściej przez wyspecjalizowane w tej dziedzinie przedsiębiorstwa, jedzie zobaczyć coś, o czym nie wie jeszcze, czy go zaciekawi, i za co z góry zapłacił. Nie ma w głowie ani oka, ani mózgu, tylko liczniki odbierające zwrot wkładów. Wraca z podróży uboższy nawet duchowo, bowiem pozbył się ciekawości. Już wie, jak wygląda Grecja, taka sobie, nic specjalnego [...].
Każdy kraj robi, co może, aby się spodobać nie tyle turyście, który i tak nic nie widzi, co przedsiębiorstwom, które go przywożą. Idą razem na sprzedaż historia, religia, cuda, czyny bohaterów, folklor, kuchnia, martyrologia, przyroda, powietrze, słońce, cisza, wszystko; wszystko jest do zdeptania,
wygapienia, pomacania, zakrzyczenia, spaprania i sfałszowania.
A. Kijowski, Co jest święte? w: tegoż, Bolesne prowokacje, Poznań 1989, s. 135–136.
............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................
2. Wypisz z tekstu wyrażenia oceniające. Napisz, za pomocą jakich środków stylistycznych zostały sformułowane. (0–3 pkt)
............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................
3. Jakim słowem można określić, zgodnie z wnioskami autora, turystę? Zakreśl najtrafniejszą odpowiedź. Krótko uzasadnij swój wybór. (0–3 pkt)
A – zagubiony B – zmanipulowany C – oszukany D – wykorzystany ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................
4. Na podstawie poniższego tekstu scharakteryzuj podróż reporterską. (0–2 pkt)
W przypadku podróży reporterskiej nie ma mowy o jakiejkolwiek turystyce. Podróż reporterska wymaga ciężkiej pracy i wielkiego przygotowania teoretycznego. Zdobycia wiedzy o terenie, na który się jedzie. Podróż ta nie zna relaksu. Odbywa się w pełnej koncentracji, skupieniu. Musimy mieć świadomość, że miejsce, do którego dotarliśmy, być może jest nam dane tylko raz w życiu. Nigdy tu nie wrócimy, a mamy godzinę, żeby je poznać. Przez godzinę musimy wszystko zobaczyć, zapamiętać, usłyszeć, utrwalić nastrój, sytuację, atmosferę [...]. Podróż reporterska wyczerpuje i wycieńcza. W czasie ostatniej podróży do Afryki straciłem dziesięć kilogramów [...]. Jeśli ktoś dowie się, że reporter był w Kongo, i mówi: a, ja
też tam byłem i zwiedzałem, to mówi o dwóch różnych rzeczach. To jest zupełnie inny typ doświadczenia i percepcji świata. Dlatego reporterskie podróżowanie wymaga pewnej nadwyżki emocjonalnej, wymaga pasji.
R. Kapuściński, Autoportret reportera, Kraków 2003, s. 13–14.
............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................
5. Określenie „podróż” powtarza się w wypowiedzi Kapuścińskiego wielokrotnie. Jakimi terminami można je zastąpić? Podaj trzy propozycje. (0–3 pkt)
............................................................................................................................ ............................................................................................................................
6. Wypisz z tekstu Kapuścińskiego dwa określenia, które zupełnie nie pasują do postawy turysty, oraz dwa takie, które mogłyby ją charakteryzować. (0–4 pkt)
............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................
7. Dlaczego obaj autorzy uważają podróże turystyczne za zjawisko powierzchownego kontaktu ze światem? Jakie pogłębione formy kontaktu z nim przeciwstawiają turystyce i dlaczego? (0–4 pkt)
............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ ........................
