Robert Graves (Drukalion i potopl
1. Pewnego razu Dreus przebrany za ubogiego wędrowca znalazł się w Arkadii i stwierdził, że jej mieszkańcy zachowują się
hanichnie i są niezwykle okrutni, postanowil więc zmyć ich jak i resztę ludzi z powierzchni ziemi za pomocą ogromnego
potopu. W tym samym czasie wlainie Deukalion, król ftiotyski, bawif u swego ojca Prometeusza na Kauksrie i usilowal
odegnać sepa, który ciągle go szarpal- ale nie na wiele to się zadalo. W każdym razie Prometeusz, jako že mógł przepowiadać
przyszłość, ostrzegł syna o grożącym potopie. Deukalion wrócil do siebie, zbudowal arkę i zaladowal na nią stada swojej trzody
oraz wszystko, co posiadal, po czym szybko wsiadl do arki, wraz ze swoją żoną Pyrrs Ledwo zdążyli, bo jak zaczął dać
Poludniowy Wiatr, spadła gwaltowna ulewa, strumienie i rzeki runçły z gór, zmywając i topiąc cale miasta wraz ze świątyniami
oraz wszystko, co na ziemi żylo. Arka plynçla ponad wierzchołkami drzew po wysokiej wodzie, która wciąt jeszcze podnosita
się i podnosils, aż w końcu sterczalo z niej kilka górskich szczytów. Ale deszcz ustal i arka, rrocana przez dziewięć dni potopu
to tu, to tam spoczęła wreszcie na wierzcholku góry Othys w Tesalil, w poblizu królestwa ftiotyjskiego. Deukation i Pyrra zesrli
z arki, złożyli w ofierze Dzeusowi barang i gdy trochę wody opadly, maleli pokrytą wodorostami i pozostałościami potopu
świątynię, w której smutni i osamotnieni zaczęli się modlić o ocalenia rodzaju ludzkiego. Dreus poslyszal ich blagania i wyslal
Hermesa, aby im powiedzial: Wszystko skończy się dobrze. Nakryjcie głowy i rzucajcie kości waszej marki za siebie". A
ponieważ Deukalion i Pyrra mieli dwie różne matki na różnych cmentarzach zalanych jeszcze wodą, domylili się, że chodzi tu
o matkę Ziemię. Więc nakryli glowy i rzucali za sobą kamienie, które gdy tylko dotknęły ziemi, zamieniały się w mężczyzn i
kobiety.
2. Jeszcze kilka innych osób uratowało się z potopu, na przykład Parnas, syn Posejdona, którego w sam czas obudzilo wycie
przeralonych polopem wilków i który podążając za nimi schronil się na szczycie góry noszącej od tego czasu jego imię, lub
Megareus, syn Dzeusa, również obudzony w porę krzykiem przelatujących żurawi; idąc za ich glosem, dotart na szczyt gory
Geranci. Obydwaj uratowali się z całymi swoimi rodzinami.
Jan Parandowski [Deukalion i Pyrra]
1. Prometeusz w człowieku rozbudzil duch i dal mu moc panowania nad światem.
2. Gdy zabrakło jego mądrego kierownictwa, ludzie, nękani cierpieniami, pełni żądz, których poskramiać nie umieli, stawali się
źli i występni. Bogowie, ilekroć zeszli na ziemię narażali się na zniewagi i obelgi. Gdy więc i Dzeusa spotkala śmiertelns
obraza-król Lykaon poczęstował go mięsem ludzkim podczas wieczerzy-na radzie niebieskiej postanowiono wytępić rod
ludzki potopem
3.Wyslano wiatry, aby zewsząd pospędzały chmury. Z pierwszym gromem spadły wielkie deszcze. Morza i rzeki wystąpiły z
brzegów. Najwyższe domy skryły się pod wodą. Nie było granicy miedzy ziemią i morzem.
4. Najwyższe góry znikly. Ponad falami wyrastal tylko jeden wierch Parnasu, w Beocji. Na bezbrzeżnym oceanie kołysalo się
nędzne czółno, a w nim držalo z trwogi dwoje staruszków: Deukalion i Pyrra. Ich slaby wzrok nie mógł ogarnąć calego
bezmiaru klęski. Po dziewięciu dniach i dziewięciu nocach wędrowania czółno stançlo na szczycie Parnasu. Wody zaczęły
opadać.
5. Pobotni staruszkowie zeszli do groty delfickiej, aby dowiedzieć się, co czynić należy.
Z wrózebnej pieczary posłyszeli glos: dicie, twarze zasloną przykryjcie i rzucajcie poza siebie kości waszej matki") Pyrra,
która była córka Epimeteusza i Pandory, oburzyła się, mówiąc, że niegodna jest rzeczą rozrzucać święte szczątki r ziców. Ale
Deukalion, syn mądrego Prometeusza, zrozumiał, że bóstwo nie może doradzać złych uczynków, i tak sprawę wyjaśnił wspólną
macierzą wszystkiego, co żyje-jest ziemia, a kolémi ziemi są kamienic.
6. Wyszli tedy na pole otwarte, twarze okryli zasłoną, odwiązali ze szat przepaski i tak idąc, krok za krokiem, rzucali poza
siebie kamienie. A kamienie traciły zwykły ksztalt i twardość: zmieniały się w ludzi. Z glazów ciśniętych ręką Deukalions
powstawali mężczyłni, Pyrra zaś wywoływala z okruchów skalnych kobiety. Gdy się zmęczyli, usiedli, aby odpocząć. Dookols
świat się odnawial.... Dopiero z wolna i gdzieniegdzie podnosiły się nieśmialo pierwsze osady. Budowalo je plemię wyrosle z
kamieni, a więc zdatniejsze do życia, wytrzymale na ból i trudy. Deukalion, jak patriarcha, chodził wśród swoich dzieci, nauczal
ich rzeczy niezbędnych do życia, krzewil ezelé należną bogom i stawial świątynie.
1. Uzupelnij tabelę, wpisując trzy informacje spełniające wskazane warunki.
Informacje identyczne w obu
tekstach
Informacje pojawiające się Informacje pojawiające się Informacje pojawiające się
tylko w tekście Grevesa tylko
tekście obu tekstach, ale różniące się
malymi szczegółami
np. sposób ocalenia
bohaterów arka, czółno
np. Deukalion i Pyrra ocaleli z np. Deukalion odwiedził ojca,
potopu
aby mu ulżyć w cierpieniu
1.
W
Parandowskiego
np. Deukalion nauczal ludzi
stworzonych z kamieni
2. Zaklasyfikuj opowieść o potople do wlaściwej grupy mitów( teogoniczne, kosmogoniczne, antropogeniczne,
genealogiczne) i na podstawie tekstu sformuluj argument uzasadniajacy ten wybór.
3. Wypisz z tekstu Gravesa fragment mitu, który pełni funkcje sakralną.
4. Które z wydarzeń opisanych w micle o potople jest przykładem naruszenia sacrum (świętości):
a) poczęstowanie Dzeusa ludzkim mięsem, b) nakaz wyroczni, aby rozrzucać kości wlasnej matki,
zatopienie świątyń podczas potopu.
5. Sformulaj trzy uniwersalne nauki moralne, jakie wynikają dla ludzi z mitu o potopie.
6. Przypomnij sobie wiadomości o Prometeuszu i udowodnij, podając dwa argumenty wynikające z tekstu mitu, że
Deukalion (syn Prometeusza), był do niego podobay, byl kontynuatorem dziela Prometeusza.
7. Przeanalizej informacje o powiązaniach rodzinnych Deukaliona i Pyrry i powiedz, co jest prawdą:
a) byli rodzeństwem, b)byli kuzynami,
c) nie lączyły ich żadne więzy rodzinne, d) byli tylko malżeństwem.