Dwie współczesne opinie na temat unii lubelskiej - historyka polskiego (1) i litewskiego (2) (1) Unia polsko-litewska bowiem w kształcie, jaki nadano jej ostatecznie w Lublinie, stanowiła kom- promis zapewniający stabilność politycznego związku w interesie obojga narodów, a gwarantują- cy jednocześnie samodzielność wewnętrzną Wiel- kiego Księstwa w ramach wielonarodowościowej Rzeczypospolitej. [...] Unia lubelska była dziełem wybitnym, bo określiła na kilka wieków dalszy roz- wój Europy środkowo-wschodniej. Świadczyła ona dowodnie o atrakcyjności polskiego wzorca politycz- no-kulturalnego dla szlachty litewskiej i ruskiej. Na- pisano - słusznie chyba - że ekspansja terytorialna Polski posuwała się równolegle do rozwoju swobód szlacheckich, w minimalnym tylko stopniu wspie- rana siłą. J. Bardach, Krewo i Lublin: z problemów unii polsko-litewskiej, „Kwartalnik Historyczny" 1969, nr 3(76). (2) Z punktu widzenia prawa unia lubelska była umową międzynarodową, podpisaną przez dwa pań- stwa, posiadające jedynie wspólnego władcę, który był królem jednego z nich, a wielkim księciem dru- giego. Sejmy obu państw zawarły umowę, którą za- twierdził wspólny władca. Formalnie rzecz ujmując, wydawałoby się, że unia lubelska była dobrowolnie zawartą umową międzypaństwową. Realnie był to akt częściowego podporządkowania Wielkiego Księ- stwa Litewskiego Polsce. Państwo litewskie, zawie- rając unię, było zmuszone pójść na ustępstwa, które ograniczyły [jego] suwerenność. [...] Dla przykładu, władca miał być wybrany na wspólnym sejmie, ale sprawowanym w Polsce, i koronowany także tam, w Krakowie, a osobne uroczystości dla Wielkiego Księstwa Litewskiego nie były przewidziane. ZADAS Z. Kiaupa, J. Kiaupienė, A. Kuncevičius, Historia Litwy od czasów najdawniejszych do 1795 roku, przekł. P. Grablunas, J. Niewulis-Grablunas, J. Prusinowska, R. Witkowski, Warszawa 2007. 1. Dla autora tekstu (1) unia stanowiła kompromis. Podaj określenia, jakimi charakteryzuje ją autor fragmentu (2), gdy pisze o jej realnym znaczeniu. 2. Powiedz, jakie aspekty unii między dwoma narodami są ważne dla autora tekstu (1), jakie - dla autora tekstu (2). 3. Litewski historyk pisze, że uroczystości koronacyjne były przewidziane tylko na terytorium Królestwa Polskiego. Jak sądzisz, o czym to świadczy?
