(Uwaga: tekst zawiera informacje charakterystyczne dla różnych okresów historii Rzymu. Zatem podane fakty mogły nie występować w tym samym czasie.) W Imperium Rzymskim, które w 117 r. n.e. rozciąga się na przestrzeni 4.000 km od Bretanii do Eufratu (...) i liczy od 200 do 300 mln mieszkańców (...) państwo pobierało podatki (...)We wszystkich prowincjach pobierany był podatek gruntowy (tributum soli). Poza tym pobierano również podatek osobisty (tributum capitis). (...) Generalnie wyróżniano podatki zwyczajne (tributum ordinarium) i nadzwyczajne (tributum extraordinarium), które nakładano w określonych sytuacjach jak na przykład w celu pokrycia kosztów wojennych. Podatki stałe w starożytnym Rzymie wynosiły ok. 10% ogólnego dochodu płatnika, w czasie wojny nieznacznie wzrastały, ale zwykle nie przekraczały 20%. W niektórych okresach obywatele rzymscy mieli szczególne prawa, ponieważ nie płacili podatków bezpośrednich. W II stuleciu naszej ery ilość obywateli szacuje się na ok. 6 mln. Oprócz podatków, skarb państwa czerpał zyski z grzywien, różnych kar, kontrybucji ściąganych od podbitych państw, łupów wojennych, wpływów z ceł, z eksploatacji kopalń złota i srebra w Hiszpanii, Alpach oraz Macedonii. (...) Swoistym dochodem dla państwa była też darmowa siła robocza zdobywana w wyniku wojen. Monetą obrachunkową i płatniczą był sesterc. Budżet był wydawany na : utrzymanie armii (w tym żołd legionistów) - ok. 60%; rozbudowę i utrzymanie infrastruktury szczególnie w stolicy oraz finansowanie ubogiej ludności w mieście Rzym (stała dystrybucja darmowej żywności, bezpłatna rozrywka np. igrzyska z udziałem gladiatorów oraz rozdawanie pieniędzy z różnych okazji przez władcę imperium) - ok. 20%; inne rodzaje pomocy społecznej (w tym w sytuacjach nagłych np. klęski żywiołowe, zniszczenia wojenne itp.) - ok. 10%; utrzymanie i funkcjonowanie administracji państwowej - ok. 5%; utrzymanie dworu władcy - do 2%. Polecenie: przeczytaj powyższy tekst i wykonaj zadania poniżej. Oznakowane symbolami zadań odpowiedzi umieść na odwrocie kartki. Zad. 1. W pierwszym akapicie podano informację o min. 200 mln mieszkańców, zaś w drugim podano liczbę 6 mln. A) Czy jest to pomyłka, czy autorzy podali wprawdzie przybliżone, ale właściwe liczby? Jeśli nie popełniono błędu wyjaśnij skąd wzięła się ta różnica. B) Podaj 2 - 3 przykłady konsekwencji (najlepiej ekonomicznych) wynikających z różnych statusów prawnych mieszkańców imperium romanum. Zad. 2. Znajdź i przeczytaj raz jeszcze zdanie podkreślone w tekście. A) Wyjaśnij sens zawartej w nim informacji. B) Wymień pozytywne i negatywne skutki tych działań dla państwa rzymskiego i różnych grup jego obywateli. C) Wskaż okres kiedy ten proceder był nasilony, a kiedy w dużym stopniu ustał i opisz efekt tej zmiany.
