Rozwiązane

Samorząd terytorialny i jego kryteria.



Odpowiedź :

Samorząd terytorialny jest to specyficzna organizacja społeczności lokalnej (gmina, powiat) lub regionalnej (województwo samorządowe) i zarazem - forma administracji publicznej, w której mieszkańcy tworzą z mocy prawa wspólnotę i względnie samodzielnie decydują o realizacji zadań administracyjnych, wynikających z potrzeb tej wspólnoty na danym terytorium i dozwolonych samorządowi przez ustawy, pod określonym ustawowo nadzorem administracji rządowej.

Samorząd rozumiany jako organizacja mieszkańców jest przymusową korporacją prawa publicznego mieszkańców danego obszaru, mających wspólne interesy i potrzeby publiczne. Ustawodawca konstytucyjny i zwykły powierza samorządowi uprawnienie stanowienia prawa miejscowego i wykonywanie olbrzymiej większości zadań z zakresu administracji lokalnej (i ewentualnie również - regionalnej, jak to jest w przypadku polskiego samorządu województwa). Za niezbędny element sytuacji prawnej samorządu terytorialnego współczesnego demokratycznego państwa prawnego uważa się kontrolowanie i ochronę tego samorządu przez niezawisłe sądy (administracyjne i powszechne) oraz rozstrzyganie przez sądy administracyjne sporów między samorządem i nadzorującą administracją rządową.
Najważniejszym rodzajem samorządu jest samorząd terytorialny. Obejmuje on wszystkie osoby zamieszkujące określony obszar.
W okresie PRL nie istniał samorząd terytorialny - wszystkie decyzje podejmowano w Warszawie. Po upadku komunizmu, w 1990 roku, przywrócono samorząd w gminach 1 stycznia 1999 roku wprowadzono nowy podział administracyjny państw i kolejne szczeble samorządu. Od tej pory ogniwami samorządu terytorialnego są gminy, powiaty i województwa. Władze samorządowe są od siebie niezależne - gmina nie podlega powiatowi, powiat nie podlega samorządowi województwa. Zadaniem wojewody (przedstawiciela rządu w terenie) jest pilnowanie, czy władze samorządowe w swoich działaniach nie naruszają obowiązującego prawa. Ogólną zasadą reformy jest to, że decyzje mają być podejmowane na niższym szczeblu, a liczba kompetencji organów samorządu terytorialnego zasadniczo wzrosła kosztem uprawnień organów administracji rządowej. Wójt jest organem wykonawczym w gminie wiejskiej, burmistrz w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy. W miastach powyżej 100 tysięcy mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to także mniejszych miast, które miały prezydentów przed 1990 rokiem. Organem uchwałodawczym w ginach jest rada gminy. W powiatach władza wykonawcza należy do zarządu powiatu, na czele stoi starosta.