Odpowiedź :
Układ chłonny zwany inaczej limfatycznym składa się z naczyń limfatycznych oraz organów limfatycznych transportujących i magazynujących limfę. Limfa jest białą cieczą powstałą z nadmiaru płynnych produktów komórkowych. Ich skład jest różny, zależnie od tego, z jakich organów pochodzą.
Najważniejszymi naczyniami limfatycznymi są przewód piersiowy (ductus thoracicus) i przewód chłonny prawy (ductus lymphaticus). Przewód piersiowy zbiera limfę z nóg, narządów brzucha, lewej górnej kończyny i lewej połowy głowy oraz szyi. Uchodzi do lewej żyły podobojczykowej. Przewód chłonny prawy zbiera limfę z prawej górnej kończyny, prawej połowy głowy oraz szyi i prowadzi do prawej żyły podobojczykowej.
W skład narządów układu limfatycznego wchodzą umiejscowiona za mostkiem grasica, znajdująca się w brzuchu, bezpośrednio pod klatką piersiową śledziona i rozmieszczone w całym ciele węzły chłonne. W nich dojrzewają białe ciałka krwi oraz limfocyty i makrofagi. Produkowane są one przez szpik kostny i chronią organizm przed bakteriami oraz wirusami.
W grasicy rozwijają się limfocyty. W dzieciństwie grasica przyczynia się do rozbudowy systemu immunologicznego. Wraz z wiekiem grasica zanika.
Węzły chłonne są skupiskami tkanki limfatycznej poprzecinanymi naczyniami limfatycznym. Występują szczególnie licznie w obrębie pach i pachwin, a ich zadaniem jest filtrowanie i oczyszczanie limfy.
Śledziona zawiera makrofagi i limfocyty i dlatego ma szczególne znaczenie dla systemu immunologicznego. Ponadto rozkładane są w niej czerwone krwinki, które przy niektórych chorobach śledziona może produkować i przekazywać do krwi.
Także inne narządy, na przykład jelita i migdałki, są bogate w tkankę limfatyczną. Poprzez naczynia układ limfatyczny doprowadza do krwi substancje wchłonięte w jelitach podczas procesu trawienia, takie jak białka i tłuszcze. Jednak układ limfatyczny spełnia przede wszystkim funkcję obronną - wyprodukowane przez szpik kostny limfocyty i makrofagi dojrzewają w narządach limfatycznych i poprzez naczynia limfatyczne są oddawane do krwi, gdzie tworzą komórkowy składnik limfy. Białe ciałka krwi są wysoko wyspecjalizowanymi komórkami, które chronią ludzki organizm przed atakującymi go wirusami i bakteriami. Mają one zdolność eliminowania bakterii w wyniku fagocytozy lub poprzez tworzenie przeciwciał. Przeciwciała są cząsteczkami, które niszczą bakterie i "zachowują je w pamięci". Przeciwciała przystępują więc do działania za każdym razem, kiedy w organizmie pojawi się taka sama bakteria. Limfocyty spełniają równocześnie funkcję "kontroli immunologicznej" nad komórkami własnymi organizmu, które w pewnych okolicznościach mogą się rozmnażać w sposób niekontrolowany, tak jak ma to miejsce w przypadku komórek rakowych.
WŁOŚNICZKI LIMFATYCZNE I WĘZŁY CHŁONNE
Włośniczki limfatyczne tworzą, podobnie jak łączące się z nimi włośniczki krwionośne, gęstą sieć naczyń przecinających tkanki. Włośniczki limfatyczne mają budowę podobną do włośniczek krwionośnych, ale są większe, mają cieńsze ścianki i, poza dwoma największymi przewodami limfatycznymi, nie mają komórek mięśniowych. Zadaniem włośniczek limfatycznych jest odbieranie nadmiaru płynów z włośniczek krwi.
Węzły chłonne są małymi, poprzecinanymi naczyniami limfatycznymi skupiskami tkanki limfatycznej. Szczególnie licznie występują w dołach pachowych (węzły chłonne pachowe) i przy nasadzie uda (węzły chłonne pachwinowe). Mają wielkość ziarna grochu lub orzecha laskowego. Każdy węzeł chłonny jest otoczony torebką z tkanki łącznej, a jego wnętrze dzieli się na obszar rdzenia i kory. W obszarze kory można rozpoznać węzełki tkanki limfatycznej, w obszarze rdzenia tkanka jest jednolita. Węzły chłonne umiejscowione są wzdłuż dróg limfatycznych i są odizolowane albo skupione w stacje, gdzie limfa uchodzi z określonego organu.
Poprzez naczynia doprowadzające limfa przedostaje się do węzła chłonnego i po zmianie swojego chemicznego składu wydostaje się z niego naczyniami odprowadzającymi. Zadaniem węzłów chłonnych jest filtrowanie i czyszczenie limfy poprzez makrofagi. Są to komórki podobne do białych ciałek krwi, które dojrzewają w węzłach chłonnych i są odpowiedzialne za usuwanie z naszego organizmu szkodliwych mikroorganizmów.
Najważniejszymi naczyniami limfatycznymi są przewód piersiowy (ductus thoracicus) i przewód chłonny prawy (ductus lymphaticus). Przewód piersiowy zbiera limfę z nóg, narządów brzucha, lewej górnej kończyny i lewej połowy głowy oraz szyi. Uchodzi do lewej żyły podobojczykowej. Przewód chłonny prawy zbiera limfę z prawej górnej kończyny, prawej połowy głowy oraz szyi i prowadzi do prawej żyły podobojczykowej.
W skład narządów układu limfatycznego wchodzą umiejscowiona za mostkiem grasica, znajdująca się w brzuchu, bezpośrednio pod klatką piersiową śledziona i rozmieszczone w całym ciele węzły chłonne. W nich dojrzewają białe ciałka krwi oraz limfocyty i makrofagi. Produkowane są one przez szpik kostny i chronią organizm przed bakteriami oraz wirusami.
W grasicy rozwijają się limfocyty. W dzieciństwie grasica przyczynia się do rozbudowy systemu immunologicznego. Wraz z wiekiem grasica zanika.
Węzły chłonne są skupiskami tkanki limfatycznej poprzecinanymi naczyniami limfatycznym. Występują szczególnie licznie w obrębie pach i pachwin, a ich zadaniem jest filtrowanie i oczyszczanie limfy.
Śledziona zawiera makrofagi i limfocyty i dlatego ma szczególne znaczenie dla systemu immunologicznego. Ponadto rozkładane są w niej czerwone krwinki, które przy niektórych chorobach śledziona może produkować i przekazywać do krwi.
Także inne narządy, na przykład jelita i migdałki, są bogate w tkankę limfatyczną. Poprzez naczynia układ limfatyczny doprowadza do krwi substancje wchłonięte w jelitach podczas procesu trawienia, takie jak białka i tłuszcze. Jednak układ limfatyczny spełnia przede wszystkim funkcję obronną - wyprodukowane przez szpik kostny limfocyty i makrofagi dojrzewają w narządach limfatycznych i poprzez naczynia limfatyczne są oddawane do krwi, gdzie tworzą komórkowy składnik limfy. Białe ciałka krwi są wysoko wyspecjalizowanymi komórkami, które chronią ludzki organizm przed atakującymi go wirusami i bakteriami. Mają one zdolność eliminowania bakterii w wyniku fagocytozy lub poprzez tworzenie przeciwciał. Przeciwciała są cząsteczkami, które niszczą bakterie i "zachowują je w pamięci". Przeciwciała przystępują więc do działania za każdym razem, kiedy w organizmie pojawi się taka sama bakteria. Limfocyty spełniają równocześnie funkcję "kontroli immunologicznej" nad komórkami własnymi organizmu, które w pewnych okolicznościach mogą się rozmnażać w sposób niekontrolowany, tak jak ma to miejsce w przypadku komórek rakowych.
WŁOŚNICZKI LIMFATYCZNE I WĘZŁY CHŁONNE
Włośniczki limfatyczne tworzą, podobnie jak łączące się z nimi włośniczki krwionośne, gęstą sieć naczyń przecinających tkanki. Włośniczki limfatyczne mają budowę podobną do włośniczek krwionośnych, ale są większe, mają cieńsze ścianki i, poza dwoma największymi przewodami limfatycznymi, nie mają komórek mięśniowych. Zadaniem włośniczek limfatycznych jest odbieranie nadmiaru płynów z włośniczek krwi.
Węzły chłonne są małymi, poprzecinanymi naczyniami limfatycznymi skupiskami tkanki limfatycznej. Szczególnie licznie występują w dołach pachowych (węzły chłonne pachowe) i przy nasadzie uda (węzły chłonne pachwinowe). Mają wielkość ziarna grochu lub orzecha laskowego. Każdy węzeł chłonny jest otoczony torebką z tkanki łącznej, a jego wnętrze dzieli się na obszar rdzenia i kory. W obszarze kory można rozpoznać węzełki tkanki limfatycznej, w obszarze rdzenia tkanka jest jednolita. Węzły chłonne umiejscowione są wzdłuż dróg limfatycznych i są odizolowane albo skupione w stacje, gdzie limfa uchodzi z określonego organu.
Poprzez naczynia doprowadzające limfa przedostaje się do węzła chłonnego i po zmianie swojego chemicznego składu wydostaje się z niego naczyniami odprowadzającymi. Zadaniem węzłów chłonnych jest filtrowanie i czyszczenie limfy poprzez makrofagi. Są to komórki podobne do białych ciałek krwi, które dojrzewają w węzłach chłonnych i są odpowiedzialne za usuwanie z naszego organizmu szkodliwych mikroorganizmów.
Do układu chłonnego zalicza się: naczynia chłonne (limfatyczne), węzły chłonne, migdałki, grasicę, śledzionę i chłonkę. Układ chłonny - mówiąc najogólniej - ma za zadanie odprowadzanie płynów z przestrzeni międzykomórkowych poprzez węzły chłonne i drogą przewodów chłonnych doprowadzenie ich do układu żylnego.
Naczynia i węzły chłonne poszczególnych części ciała można podzielić na powierzchowne i głębokie.
Największym, głównym naczyniem chłonnym jest przewód piersiowy, który uchodzi w lewym kącie żylnym (jest to miejsce połączenia żyły podobojczykowej z żyłą szyjną wewnętrzną lewą). Przewód ten drenuje całą dolną część ciała (kończyny dolne, miednicę, brzuch) i lewą górną połowę ciała. Prawą górną część ciała drenuje przewód chłonny prawy, uchodzący do prawego kąta żylnego. Przewód piersiowy rozpoczyna się w górnej części jamy brzusznej zbiornikiem mleczu. Powstaje on z połączenia pni chłonnych lędźwiowych, zbierających chłonkę z dolnej części ciała.
Naczynia chłonne powierzchowne umiejscowione są w skórze i tkance podskórnej.
Naczynia i węzły chłonne głębokie usytuowane są w sąsiedztwie naczyń krwionośnych o większej średnicy. Naczynia chłonne mają zastawki, które zapewniają odpływ (przepływ) chłonki tylko w jednym kierunku. Naczynia chłonne leżą w przestrzeniach o zmiennym ciśnieniu, co powoduje przesuwanie się ich zawartości (znajdującego się w nich płynu, chłonki) ku górze. Naczynia chłonne odprowadzają chłonkę do regionalnych węzłów chłonnych. Należy podkreślić, że naczynia i węzły chłonne znajdują się w każdym zakątku organizmu człowieka. W obrębie głowy są to węzły chłonne: potyliczne, sutkowe, przyusznicze powierzchowne i głębokie twarzowe: policzkowe, nosowo-wargowe, jarzmowe, żuchwowe.
Na szyi będą to węzły chłonne podbródkowe, podżuchwowe, szyjne przednie powierzchowne i głębokie (np.: przedkrtaniowe, tarczowe przed- i przytchawiczne) oraz szyjne boczne powierzchowne i głębokie (lezące wzdłuż przebiegu żyły szyjnej wewnętrzne), oraz nadobojczykowe i zagardłowe.
W obrębie kończyny górnej występują również naczynia i węzły chłonne, umiejscowione w różnych jej częściach. Węzły chłonne umiejscowione są w dole łokciowym. W obrębie ramienia położone są naczynia i węzły chłonne ramienia, które łączą się z dużym zgrupowaniem węzłów leżącym w jamie pachowej. Do węzłów tych spływa chłonka nie tylko z kończyny górnej, ale także i z bocznej ściany klatki piersiowej. W ścianach klatki piersiowej spotykamy węzły chłonne: powierzchniowe i głębokie, międzyżebrowe przednie i tylne, przysutkowe, przymostkowe, przedkręgowe, przeponowe górne, osierdziowe. śródpiersiowe. Z trzewi klatki piersiowej odprowadzają chłonkę węzły chłonne: przednie i tylne. W obrębie ścian brzucha są to węzły chłonne lędźwiowe prawe i lewe, przeponowe dolne, aortowe. W jamie brzusznej grupują się one w okolicy pnia trzewnego, żołądka, trzustki, wątroby, śledziony, są też węzły krezkowe górne i dolne, jak również nerkowe, nadner-czowe. W miednicy napotyka się na węzły chłonne ścienne: biodrowe zewnętrzne, wewnętrzne i wspólne, trzewne, różniące się w zależności od płci, jak: przypęcherzowe, przyma-ciczne, przypochwowe, przyodbytnicze.
W kończynie dolnej występują naczynia chłonne i węzły, podobnie jak w kończynie górnej, z różnicą wynikającą z budowy, przeto mamy tu naczynia powierzchowne i głębokie: stopy, podudzia oraz węzły chłonne: podkolanowe powierzchowne i głębokie, pachwinowe powierzchowne i głębokie. Badaniem palpacyjnym (dotykiem) można zawsze wyczuć węzły chłonne pachowe i pachwinowe, a w przypadkach chorobowych także powiększone węzły chłonne szyi, podkolanowe i łokciowe.
Węzeł chłonny jest włączony w obieg chłonki (układu chłonnego) i spełnia rolę filtru biologicznego. Kształt węzła chłonnego zbliżony jest do kształtu ziarna fasoli, grochu, bobu. Z zewnątrz węzeł chłonny otacza torebka łącznotkankowa, która wpukla się do jego wnętrza, wytwarzając przegrody, stanowiące rodzaj rusztowania dla miąższu węzła. W miąższu węzła daje się wyróżnić część korową, leżącą na obwodzie, i rdzenną, położoną centralnie. W korze znajdują się grudki chłonne z ośrodkami rozrodczym. Węzeł chłonny zaopatrzony jest w naczynia chłonne odprowadzające i doprowadzające oraz naczynia krwionośne tętnicze i żylne.
Śledziona jest narządem włączonym w układ krążenia, spełniającym wiele funkcji, jak: wytwarzanie limfocytów, fagocytowanie zużytych krwinek czerwonych, wytwarzanie przeciwciał mających istotne znaczenie immunologiczne w przemianie materii. Ponadto pełni tez rolę magazynu krwi i regulatora jej ciśnienia. Śledziona jest nieparzystym narządem jamy brzusznej - położonym w lewym podżebrzu, wewnątrzotrzewnowe. Kształt jej jest zależny od stanu sąsiadujących narządów (żołądek, okręznica, nerka, trzustka). Masa jej wynosi od 150 do 200 g, długość około 12 cm, szerokość 7 cm, grubość około 4 cm. W niektórych stanach chorobowych ulega znacznemu powiększeniu, osiągając masę nawet kilku kilogramów. W śledzionie daje się wyróżnić powierzchnię przeponową, wypukłą i trzewną wklęsłą, brzeg górny i dolny oraz koniec (biegun) przedni i tylny. Na powierzchni trzewnej znajduje się wnęka śledziony, a w niej tętnica i żyła śledzionowa, widoczna jest tam powierzchnia żołądkowa, okrężnicza i nerkowa. Od zewnątrz śledzionę pokrywa otrzewna i leżąca pod nią torebka. Na preparatach mikroskopowych śledziony widoczna jest miazga czerwona z zatokami śledziony, beleczki łącznotkankowe z tętnicami i żyłami, naczynia włosowate oraz grudki chłonne wchodzące vy skład miazgi białej.
Układ limfatyczny pełni w organizmie trzy podstawowe role:
* odpornościową - w węzłach limfatycznych powstają niektóre białe ciałka krwi.
* neutralizującą - zobojętnianie ciał obcych dla organizmu.
* odprowadzającą- odprowadzenie limfy z powrotem do krwi.
Naczynia i węzły chłonne poszczególnych części ciała można podzielić na powierzchowne i głębokie.
Największym, głównym naczyniem chłonnym jest przewód piersiowy, który uchodzi w lewym kącie żylnym (jest to miejsce połączenia żyły podobojczykowej z żyłą szyjną wewnętrzną lewą). Przewód ten drenuje całą dolną część ciała (kończyny dolne, miednicę, brzuch) i lewą górną połowę ciała. Prawą górną część ciała drenuje przewód chłonny prawy, uchodzący do prawego kąta żylnego. Przewód piersiowy rozpoczyna się w górnej części jamy brzusznej zbiornikiem mleczu. Powstaje on z połączenia pni chłonnych lędźwiowych, zbierających chłonkę z dolnej części ciała.
Naczynia chłonne powierzchowne umiejscowione są w skórze i tkance podskórnej.
Naczynia i węzły chłonne głębokie usytuowane są w sąsiedztwie naczyń krwionośnych o większej średnicy. Naczynia chłonne mają zastawki, które zapewniają odpływ (przepływ) chłonki tylko w jednym kierunku. Naczynia chłonne leżą w przestrzeniach o zmiennym ciśnieniu, co powoduje przesuwanie się ich zawartości (znajdującego się w nich płynu, chłonki) ku górze. Naczynia chłonne odprowadzają chłonkę do regionalnych węzłów chłonnych. Należy podkreślić, że naczynia i węzły chłonne znajdują się w każdym zakątku organizmu człowieka. W obrębie głowy są to węzły chłonne: potyliczne, sutkowe, przyusznicze powierzchowne i głębokie twarzowe: policzkowe, nosowo-wargowe, jarzmowe, żuchwowe.
Na szyi będą to węzły chłonne podbródkowe, podżuchwowe, szyjne przednie powierzchowne i głębokie (np.: przedkrtaniowe, tarczowe przed- i przytchawiczne) oraz szyjne boczne powierzchowne i głębokie (lezące wzdłuż przebiegu żyły szyjnej wewnętrzne), oraz nadobojczykowe i zagardłowe.
W obrębie kończyny górnej występują również naczynia i węzły chłonne, umiejscowione w różnych jej częściach. Węzły chłonne umiejscowione są w dole łokciowym. W obrębie ramienia położone są naczynia i węzły chłonne ramienia, które łączą się z dużym zgrupowaniem węzłów leżącym w jamie pachowej. Do węzłów tych spływa chłonka nie tylko z kończyny górnej, ale także i z bocznej ściany klatki piersiowej. W ścianach klatki piersiowej spotykamy węzły chłonne: powierzchniowe i głębokie, międzyżebrowe przednie i tylne, przysutkowe, przymostkowe, przedkręgowe, przeponowe górne, osierdziowe. śródpiersiowe. Z trzewi klatki piersiowej odprowadzają chłonkę węzły chłonne: przednie i tylne. W obrębie ścian brzucha są to węzły chłonne lędźwiowe prawe i lewe, przeponowe dolne, aortowe. W jamie brzusznej grupują się one w okolicy pnia trzewnego, żołądka, trzustki, wątroby, śledziony, są też węzły krezkowe górne i dolne, jak również nerkowe, nadner-czowe. W miednicy napotyka się na węzły chłonne ścienne: biodrowe zewnętrzne, wewnętrzne i wspólne, trzewne, różniące się w zależności od płci, jak: przypęcherzowe, przyma-ciczne, przypochwowe, przyodbytnicze.
W kończynie dolnej występują naczynia chłonne i węzły, podobnie jak w kończynie górnej, z różnicą wynikającą z budowy, przeto mamy tu naczynia powierzchowne i głębokie: stopy, podudzia oraz węzły chłonne: podkolanowe powierzchowne i głębokie, pachwinowe powierzchowne i głębokie. Badaniem palpacyjnym (dotykiem) można zawsze wyczuć węzły chłonne pachowe i pachwinowe, a w przypadkach chorobowych także powiększone węzły chłonne szyi, podkolanowe i łokciowe.
Węzeł chłonny jest włączony w obieg chłonki (układu chłonnego) i spełnia rolę filtru biologicznego. Kształt węzła chłonnego zbliżony jest do kształtu ziarna fasoli, grochu, bobu. Z zewnątrz węzeł chłonny otacza torebka łącznotkankowa, która wpukla się do jego wnętrza, wytwarzając przegrody, stanowiące rodzaj rusztowania dla miąższu węzła. W miąższu węzła daje się wyróżnić część korową, leżącą na obwodzie, i rdzenną, położoną centralnie. W korze znajdują się grudki chłonne z ośrodkami rozrodczym. Węzeł chłonny zaopatrzony jest w naczynia chłonne odprowadzające i doprowadzające oraz naczynia krwionośne tętnicze i żylne.
Śledziona jest narządem włączonym w układ krążenia, spełniającym wiele funkcji, jak: wytwarzanie limfocytów, fagocytowanie zużytych krwinek czerwonych, wytwarzanie przeciwciał mających istotne znaczenie immunologiczne w przemianie materii. Ponadto pełni tez rolę magazynu krwi i regulatora jej ciśnienia. Śledziona jest nieparzystym narządem jamy brzusznej - położonym w lewym podżebrzu, wewnątrzotrzewnowe. Kształt jej jest zależny od stanu sąsiadujących narządów (żołądek, okręznica, nerka, trzustka). Masa jej wynosi od 150 do 200 g, długość około 12 cm, szerokość 7 cm, grubość około 4 cm. W niektórych stanach chorobowych ulega znacznemu powiększeniu, osiągając masę nawet kilku kilogramów. W śledzionie daje się wyróżnić powierzchnię przeponową, wypukłą i trzewną wklęsłą, brzeg górny i dolny oraz koniec (biegun) przedni i tylny. Na powierzchni trzewnej znajduje się wnęka śledziony, a w niej tętnica i żyła śledzionowa, widoczna jest tam powierzchnia żołądkowa, okrężnicza i nerkowa. Od zewnątrz śledzionę pokrywa otrzewna i leżąca pod nią torebka. Na preparatach mikroskopowych śledziony widoczna jest miazga czerwona z zatokami śledziony, beleczki łącznotkankowe z tętnicami i żyłami, naczynia włosowate oraz grudki chłonne wchodzące vy skład miazgi białej.
Układ limfatyczny pełni w organizmie trzy podstawowe role:
* odpornościową - w węzłach limfatycznych powstają niektóre białe ciałka krwi.
* neutralizującą - zobojętnianie ciał obcych dla organizmu.
* odprowadzającą- odprowadzenie limfy z powrotem do krwi.
