Odpowiedź :
hyba wszyscy znają historię wehikułu zbudowanego przez zapoznanego wynalazcę - wuja Gromiłło. Mimo to nie mogę sobie odmówić przypomnienia jeszcze raz tego, co Nienacki opisywał w każdej części przygód Pana Samochodzika.
Wehikuł powstał w sposób dość niecodzienny. Po raz pierwszy czytamy o nim w "Wyspie Złoczyńców", gdzie wraz z Tomaszem poznajemy jego przeszłość oraz odkrywamy niezwykłe właściwości. Zbudowany został metodami chałupniczymi, na podwoziu sportowego samochodu marki Ferrari 410 SuperAmerica, rozbitego pod Zakopanem przez jego pierwszego właściciela, anonimowego Włocha. Wuj Gromiłło odkupił i przebudował wrak, zachowując nadzwyczajne (jak na tamte czasy) osiągi: prędkość maksymalną ponad dwieście kilometrów na godzinę, dodając jednocześnie kilka własnych patentów, między innymi możliwość poruszania się po wodzie.
Te dwie rzeczy są absolutnie pewne, reszta zaś zmieniała
się w poszczególnych częściach serii, na co być może niektórzy zwrócili uwagę. Szczegóły można porównać poniżej. Postaram się jak najszybciej uzupełnić to zestawieni o brakujące tytuły (szczególnie, że jak pamiętam w "Fantomasie" jest ciekawy opis sześciobiegowej skrzyni).Tytuł Biegi Cylindry KM Gaźniki Teoret. pręd. max. Prędkość osiągnięta* Uwagi Epitety (i ich autor)
"Wyspa Złoczyńców" 5 + wsteczny 12 250 140 Diabełek sygnalizujący użycie kierunkowskazów i stopu, gałka przyspieszacza na wodzie.
"Księga strachów" 12 350 2 250 >150 Czwarty bieg należało wrzucić przy prędkości 100 km/h, piąty po 150 km/h.
"Niesamowity dwór" 12 280 3 220 180 Tylne koła ze szprychami, przednie bez. Karawan (panna Wierzchoń)
"Nowe przygody" 5 12 3, dwukanałowe 200 150 120 km/h - robocza prędkość, przy której Tomasz wrzucał czwarty bieg.
"Fantomas" Alarm brzmiący jak ryk osła, zamontowany przez wuja Gromiłłę. Przerobiona skrzynia biegów. Pudło, landara (Pigeon)
"Zagadki Fromborka" 12 350 2 220 Nowy silnik firmy "Pinin Farina", ogumienie i lampy diodowe kupione we Francji.
"Winnetou" 340 240 140 Poj. ~5000 ccm.
"Tajemnica tajemnic" 12 280 160 Na desce rozdzielczej: prędkościomierz do jazdy po lądzie, prędkościomierz wskazujący szybkość w węzłach podczas pływania i obrotościomierz. Lampy diodowe kupione we Francji.
"Złota rękawica" 240 150 Straszydło (Pani Księżyc, a potem Tendron), machina, pojazd napędzany gazem drzewnym, propanem-butanem, pr. max. 40 km/h (Tendron), pojazd z puszek po konserwach (osiłki Batury).
* kolumna ma znaczenie wyłącznie statystyczno-poznawcze :-)
W każdym razie wehikuł nie raz i nie dwa zapewniał Tomaszowi tryumf nad lekceważącymi go przeciwnikami, w których z początku wzbudzał śmiech i pogardę, a potem podziw i uwielbienie.
Wehikuł, a oryginał
Piotrek Sikorski sporządził poniższe zestawienie, porównujące cechy książkowego wehikułu z prawdziwym Ferrari 410 SA.
Cecha Oryginał Wehikuł Opisy Uwagi
Silnik V 12, 4962 ccm
trzy gaźniki dwuprzelotowe Mniej więcej to samo, nie zawsze zgadza się liczba gaźników Ten element da się zastąpić, wystarczą dwa gaźniki, byle odpowiednie
Skrzynia biegów Czterobiegowa plus wsteczny, wybieranie przełożeń w układzie H Pięciobiegowa, wybieranie według tajemniczego schematu "Fantomas" (próby jazdy ciotki Eweliny), "Wyspa Złoczyńców" (gdy weterynarz kupuje garaż) Skrzynia musiała być wymieniona, bo zawsze jest pięć biegów (raz tylko ciotka Ewelina odnalazła szósty), a weterynarz mówi także o napędzie na przód ("Wyspa Złoczyńców"), wzmianka o przednim napędzie jest w "Nieuchwytnym Kolekcjonerze", w drodze do Nałęczowa) i znacznie upraszcza to napędzanie śruby. Natomiast wybieranie biegów w sposób podany w "Fantomasie" jest absolutnie niemożliwy do realizacji
Nadwozie Spawana klatka z rur, dwumiejscowe, koła 16 cali, felgi ze szprychami Cztero- (a nawet pięcio-) miejscowe, z dachem brezentowym, ale wodoszczelne, tylko dwa koła mają szprychy Wodoszczelność to nie problem dla wuja Gromiłły (miał patent na drzwi wodoszczelne), opony 16-calowe w tamtych czasach miał Żuk (to tłumaczyłoby, dlaczego w "Templariuszach" bał się o opony przy dużej prędkości, prawdopodobnie nowe dostał dopiero od Petersena we Francji)
Prędkość 218-220 km/h, zależnie od przełożeń do 280 km/h (w "Tajemnicy tajemnic") Wymiana przełożeń nie stanowi problemu, szczególnie podczas wymiany skrzyni biegów
Moc silnika 340 KM 340-350 KM Wymiana gaźników zmienia moc silnika
Zmiana pojazdu w amfibię następuje tylko raz w "Wyspie Złoczyńców", kiedy trzeba przykręcić śrubę i założyć ster. Nigdzie potem nie ma już o tym wzmianki, wręcz przeciwnie - zawsze błyskawicznie można wjeżdżać do wody. Sterowanie gazem na wodzie raz jest za pomocą specjalnej gałki ("Wyspa Złoczyńców"), a poza tym pedałem gazu.
W większości przypadków Tomasz tankuje benzynę niebieską, LO 78, czyli jest skąpcem nie dbającym o własny samochód, bo ten silnik Ferrari wymaga minimum LO 94, czyli dawnej żółtej (o stopniu sprężania 8,5). Nawet, jeżeli przyjmiemy, że wehikuł rzeczywiście dużo palił, nie usprawiedliwia to właściciela :-)
We wszystkich przypadkach pierwszego kontaktu z samochodem Tomasza, spotykający go ludzie oceniają go li tylko po wyglądzie, dopiero rozwinięta prędkość i spojrzenie pod maskę robią na nich wrażenie. A przecież silnik samochodowy o dwunastu cylindrach i pojemności pięciu litrów, na znających się na tym robi wrażenie zaraz po uruchomieniu, pracując na wolnych obrotach. Enzo Ferrari mawiał, że tylko dwunastocylindrowy silnik ma właściwe brzmienie. Dlatego uważam, że przynajmniej taki miłośnik samochodów, jak inżynier Krzysztof Zegadło, kolega Ali z "Zagadek Fromborka", powinien zauważyć różnicę - nie jest trudno odróżnić poloneza od amerykańskiego krążownika szos tylko po dźwięku silnika.
Wehikuł według filmowców
W filmach o przygodach Pana Samochodzika wehikuł przyjmował bardzo różne postacie. Nakrócej można te wcielenia określić tak: im dalej - tym gorzej.
Ekranizacja "Wyspy Złoczyńców", Stanisław Jędryka [1965 r.] Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców' Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców' Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców'
Wehikuł powstał w sposób dość niecodzienny. Po raz pierwszy czytamy o nim w "Wyspie Złoczyńców", gdzie wraz z Tomaszem poznajemy jego przeszłość oraz odkrywamy niezwykłe właściwości. Zbudowany został metodami chałupniczymi, na podwoziu sportowego samochodu marki Ferrari 410 SuperAmerica, rozbitego pod Zakopanem przez jego pierwszego właściciela, anonimowego Włocha. Wuj Gromiłło odkupił i przebudował wrak, zachowując nadzwyczajne (jak na tamte czasy) osiągi: prędkość maksymalną ponad dwieście kilometrów na godzinę, dodając jednocześnie kilka własnych patentów, między innymi możliwość poruszania się po wodzie.
Te dwie rzeczy są absolutnie pewne, reszta zaś zmieniała
się w poszczególnych częściach serii, na co być może niektórzy zwrócili uwagę. Szczegóły można porównać poniżej. Postaram się jak najszybciej uzupełnić to zestawieni o brakujące tytuły (szczególnie, że jak pamiętam w "Fantomasie" jest ciekawy opis sześciobiegowej skrzyni).Tytuł Biegi Cylindry KM Gaźniki Teoret. pręd. max. Prędkość osiągnięta* Uwagi Epitety (i ich autor)
"Wyspa Złoczyńców" 5 + wsteczny 12 250 140 Diabełek sygnalizujący użycie kierunkowskazów i stopu, gałka przyspieszacza na wodzie.
"Księga strachów" 12 350 2 250 >150 Czwarty bieg należało wrzucić przy prędkości 100 km/h, piąty po 150 km/h.
"Niesamowity dwór" 12 280 3 220 180 Tylne koła ze szprychami, przednie bez. Karawan (panna Wierzchoń)
"Nowe przygody" 5 12 3, dwukanałowe 200 150 120 km/h - robocza prędkość, przy której Tomasz wrzucał czwarty bieg.
"Fantomas" Alarm brzmiący jak ryk osła, zamontowany przez wuja Gromiłłę. Przerobiona skrzynia biegów. Pudło, landara (Pigeon)
"Zagadki Fromborka" 12 350 2 220 Nowy silnik firmy "Pinin Farina", ogumienie i lampy diodowe kupione we Francji.
"Winnetou" 340 240 140 Poj. ~5000 ccm.
"Tajemnica tajemnic" 12 280 160 Na desce rozdzielczej: prędkościomierz do jazdy po lądzie, prędkościomierz wskazujący szybkość w węzłach podczas pływania i obrotościomierz. Lampy diodowe kupione we Francji.
"Złota rękawica" 240 150 Straszydło (Pani Księżyc, a potem Tendron), machina, pojazd napędzany gazem drzewnym, propanem-butanem, pr. max. 40 km/h (Tendron), pojazd z puszek po konserwach (osiłki Batury).
* kolumna ma znaczenie wyłącznie statystyczno-poznawcze :-)
W każdym razie wehikuł nie raz i nie dwa zapewniał Tomaszowi tryumf nad lekceważącymi go przeciwnikami, w których z początku wzbudzał śmiech i pogardę, a potem podziw i uwielbienie.
Wehikuł, a oryginał
Piotrek Sikorski sporządził poniższe zestawienie, porównujące cechy książkowego wehikułu z prawdziwym Ferrari 410 SA.
Cecha Oryginał Wehikuł Opisy Uwagi
Silnik V 12, 4962 ccm
trzy gaźniki dwuprzelotowe Mniej więcej to samo, nie zawsze zgadza się liczba gaźników Ten element da się zastąpić, wystarczą dwa gaźniki, byle odpowiednie
Skrzynia biegów Czterobiegowa plus wsteczny, wybieranie przełożeń w układzie H Pięciobiegowa, wybieranie według tajemniczego schematu "Fantomas" (próby jazdy ciotki Eweliny), "Wyspa Złoczyńców" (gdy weterynarz kupuje garaż) Skrzynia musiała być wymieniona, bo zawsze jest pięć biegów (raz tylko ciotka Ewelina odnalazła szósty), a weterynarz mówi także o napędzie na przód ("Wyspa Złoczyńców"), wzmianka o przednim napędzie jest w "Nieuchwytnym Kolekcjonerze", w drodze do Nałęczowa) i znacznie upraszcza to napędzanie śruby. Natomiast wybieranie biegów w sposób podany w "Fantomasie" jest absolutnie niemożliwy do realizacji
Nadwozie Spawana klatka z rur, dwumiejscowe, koła 16 cali, felgi ze szprychami Cztero- (a nawet pięcio-) miejscowe, z dachem brezentowym, ale wodoszczelne, tylko dwa koła mają szprychy Wodoszczelność to nie problem dla wuja Gromiłły (miał patent na drzwi wodoszczelne), opony 16-calowe w tamtych czasach miał Żuk (to tłumaczyłoby, dlaczego w "Templariuszach" bał się o opony przy dużej prędkości, prawdopodobnie nowe dostał dopiero od Petersena we Francji)
Prędkość 218-220 km/h, zależnie od przełożeń do 280 km/h (w "Tajemnicy tajemnic") Wymiana przełożeń nie stanowi problemu, szczególnie podczas wymiany skrzyni biegów
Moc silnika 340 KM 340-350 KM Wymiana gaźników zmienia moc silnika
Zmiana pojazdu w amfibię następuje tylko raz w "Wyspie Złoczyńców", kiedy trzeba przykręcić śrubę i założyć ster. Nigdzie potem nie ma już o tym wzmianki, wręcz przeciwnie - zawsze błyskawicznie można wjeżdżać do wody. Sterowanie gazem na wodzie raz jest za pomocą specjalnej gałki ("Wyspa Złoczyńców"), a poza tym pedałem gazu.
W większości przypadków Tomasz tankuje benzynę niebieską, LO 78, czyli jest skąpcem nie dbającym o własny samochód, bo ten silnik Ferrari wymaga minimum LO 94, czyli dawnej żółtej (o stopniu sprężania 8,5). Nawet, jeżeli przyjmiemy, że wehikuł rzeczywiście dużo palił, nie usprawiedliwia to właściciela :-)
We wszystkich przypadkach pierwszego kontaktu z samochodem Tomasza, spotykający go ludzie oceniają go li tylko po wyglądzie, dopiero rozwinięta prędkość i spojrzenie pod maskę robią na nich wrażenie. A przecież silnik samochodowy o dwunastu cylindrach i pojemności pięciu litrów, na znających się na tym robi wrażenie zaraz po uruchomieniu, pracując na wolnych obrotach. Enzo Ferrari mawiał, że tylko dwunastocylindrowy silnik ma właściwe brzmienie. Dlatego uważam, że przynajmniej taki miłośnik samochodów, jak inżynier Krzysztof Zegadło, kolega Ali z "Zagadek Fromborka", powinien zauważyć różnicę - nie jest trudno odróżnić poloneza od amerykańskiego krążownika szos tylko po dźwięku silnika.
Wehikuł według filmowców
W filmach o przygodach Pana Samochodzika wehikuł przyjmował bardzo różne postacie. Nakrócej można te wcielenia określić tak: im dalej - tym gorzej.
Ekranizacja "Wyspy Złoczyńców", Stanisław Jędryka [1965 r.] Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców' Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców' Wehikuł w ekranizacji 'Wyspy Złoczyńców'
